Two things awakened the people of Wales to the realisation that they were completely powerless over their own affairs and both happened within a year of each other. The first was the drowning of Tryweryn 1965 and the second was the Aberfan disaster of 1966. Outside observers regularly misunderstand the crux of the Tryweryn argument.…
Cafodd y Cymry eu deffro i’r sylweddoliad eu pont yn gwbl analluog a diymadferth i wneud unrhyw benderfyniad ynghylch eu gwlad eu hun o ganlyniad i ddau ddigwyddiad erchyll a ddigwyddodd o fewn blwyddyn i’w gilydd. Y gyntaf oedd boddi Tryweryn ym 1965 a’r ail oedd trychuneb Aberfan yn 1966. Mae pobl o’r tu allan…
Fy ngholofn ddiweddaraf i’r Free Press Beth yw pryd bwyd cenedlaethol Cymru? Lobscows? Cinio Dydd Sul? Crempog? Mae’n debyg mai un o’r prydiau bwyd mwyaf poblogaidd yn y Deyrnas Gyfunol ydy Tikka Masala Cyw Iâr, bwyd sydd a’i wreiddiau yn ardal Punjab, India. Efallai fod Corwen yn prysur ddatblygu pryd bwyd cenedlaethol newydd i Gymru,…
“Mae’r diwydiant llaeth yn wynebu dyfodol ansicr”. “Mae’r diwydiant amaeth yn gorfod arallgyfeirio”. Mae’r rhain yn frawddegau cyffredin, ond yn hytrach na mynd ar ôl pris llaeth neu ddyfodol ffermio, rwy am edrych ychydig yn ehangach ar y testun. Oherwydd mae’n gas gen i glywed am ffermio yn y cyd-destun hwn. Wrth gyfeirio atynt fel…
Caewch eich llygaid am funud, a dychmygwch eich bod ar lan loch Albanaidd, joch o chwisgi yn eich llaw, a dyn mewn cilt yn chwarae hen alaw ar offeryn hynafol gerllaw. Rwan dychmygwch eich bod mewn tafarn yn yr Iwerddon, tanllwyth o dân mawn yn y grât, a chriw o offerynwyr yn chwarae jigs a…
Mae’n debyg i Churchill ddweud fod hanes yn cael ei hysgrifennu gan y buddugwyr. Mae son mai Philip Graham, gohebydd y Washington Post, ddywedodd mai newyddiaduraeth oedd y drafft cyntaf o hanes. O dderbyn y rhain fel gwirebau mae’n siŵr mai’r argraff gyffredin yn y gwledydd yma yw i’r ymgyrch ‘Na’ gael buddugoliaeth derfynol dros…
Rhai wythnosau yn ôl fe ddarllenom yn y Free Press fod grŵp o bobl leol wedi sefydlu cwmni cydweithredol i ddatblygu tyrbin hydro yng Nghorwen, uwchben Nant Cawrddu. Mae’r cynllun, gan Corwen Electricty Cooperative, yn un blaengar ac uchelgeisiol, ond dyma’n union y math o gynllun sydd angen ar gymunedau Cymru, ac mae i’w…
